Tạ Thu Thâu

Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)

(1906-1945)

Nhà hoạt động chính trị, nhà báo sinh năm 1906 ở xã Tân Bình, huyện Lấp Vò, tỉnh Long Xuyên (nay thuộc xã Tân Bình, huyện Thạnh Hưng, �ồng Tháp), mất năm 1945 tại Quảng Ngãi.Xuất thân trong một gia đình thợ mộc, nhà rất nghèo, ngay từ bé ông phải chăn vịt giúp gia đình. Thuở nh�, ông h�c tại trư�ng làng. Năm 13 tuổi, h�c lớp nhất ông đã phải đi dạy tự giúp gia đình. Sau đó ông thi đậu, được cấp h�c bổng vào trư�ng trung h�c Chasseloup Laubat. Tốt nghiệp trung h�c, ông dạy tư tại các trư�ng Nguyễn Xích Hồng, Huỳnh Khương Ninh cùng các bạn Nguyễn Phi Oanh, Phan Văn Hùm...Năm 1927, ông cùng Nguyễn Khánh Toàn xuất bản t� báo Le Nhà Quê làm cơ quan tranh đấu chống thực dân, nhưng chẳng bao lâu báo bị tịch thu và ngư�i đứng tên báo (Nguyễn Khánh Toàn) bị truy tố. Cuối năm này ông sang Pháp h�c tại trư�ng �ại h�c Sorbonne. Tại đây ông kết thân với một số chiến sĩ thuộc cánh tả �ảng xã hội Pháp. �ang h�c ngành toán, thì tại nước nhà thực dân Pháp khủng bố trắng cuộc khởi nghĩa Yên Bái, ông cùng một số sinh viên tiến bộ biểu tình phản đối Chính phủ Pháp trước điện Elysée. Cuộc biểu tình bị đàn áp ông và một số sinh viên bị trục xuất kh�i Pháp vì thực dân cho rằng ông đồng lõa với những ngư�i tham gia cuộc khởi nghĩa Yên Bái. Năm 1930, v� đến Sài Gòn, ông tham gia các tổ chức yêu nước cùng Nguyễn An Ninh, Nguyễn Văn Tạo, Dương Bạch Mai chủ trương báo La Lutte (Tranh �ấu), báo La Clothe Felée (Chuông Rè) chống thực dân giành độc lập dân tộc. O_ng thư�ng diễn thuyết v� các vấn đ� triết h�c, biện chứng Pháp ở Hội �ức trí thể dục (g�i tắt là Samipic) thu hút rất nhi�u thính giá trí thức và giới yêu nước. Năm 1936, ông ứng cử vào Hội đồng thành phố Sài Gòn trong danh sách "Mặt trận Vô sản Thống nhất" cùng các ông Nguyễn Văn Tạo, Dương Bạch Mai đắc cử vẻ vang trong th�i gian này, ông cùng một số tổ chức chính trị yêu nước vận động lập "�ông Dương �ại hội" liên hiệp các lực lượng yêu nước kể cả những ngư�i Cộng sản trên mặt trận chống Pháp. Phong trào cuối cùng tan rã do sự lật l�ng của Pháp và các đảng tay sai, ông bị bắt cùng với Nguyễn An Ninh và các nhà yêu nước khác. Ông là ngư�i có lập trư�ng T�-rốt-kít chống lại đư�ng lối của �ảng Cộng sản. Năm 1943, ông được trả tự do nhưng bị quản thúc tại Tân Uyên (Biên Hòa). Cách mạng tháng Tám thành công, trên đư�ng ra Hà Nội, vừa đến Quảng Ngãi, ông bị giết vào cuối năm 1945